Сәуле Жұманова, ЖТЖ бас менеджері,mobievent.kz іс-шарада сөз сөйледі. Онда ол 2024 жылы Қазақстандағы аударымдар мен төлемдер нарығының болашағы туралы өз көзқарасымен бөлісті. Оның аналитикалық көзқарасы мен болжамдары елдің қаржы саласында болып жатқан елеулі өзгерістерге негізделген.
Қолма-Қол Ақшасыз Операциялардың Үлесін Ұлғайту
Қазақстандағы қолма-қол ақшасыз операциялардың үлесі 82%-дан 86%-ға дейін өсті. Бұл цифрлық экономиканың дамуына ықпал ететін қолма-қол ақшасыз есеп айырысу нысандарына халықтың қызығушылығы мен сенімінің артқанын көрсетеді.
Цифрлық Теңгені Іске Қосу
Ұлттық валютаны цифрландыру бағытындағы елеулі қадам болып табылатын және төлем қызметтері нарығын түбегейлі өзгерте алатын цифрлық теңгенің іске қосылуы жарияланды.
Open API ашу және ЖТЖ дамыту
Жұманова "ҰКП" (Ұлттық Төлем Корпорациясының) АҚ-ның Open API іске қосылуына және қазіргі уақытта ҚР 10 Банкі интеграцияланған жедел төлемдер жүйесін (ЖТЖ) дамытуға ерекше назар аударды. Ол ЖТЖ неғұрлым қолжетімді және технологиялық төлем шешімдерін қамтамасыз ететінін атап өтті.
ЖТЖ арқылы аударымдар көлемінің өсуі
ЖТЖ арқылы аударымдар көлемінің орташа өсімі 2023 жылы 15% құрады, қарашада ең жоғары өсімге жетiп, 50% құрады. Жыл бойы қатысушы банктердің клиенттері арасында 130 млрд. теңгеден астам сомаға аударымдар жүргізілді. Бұл жүйенің қазақстандықтар арасында тез қабылдануы мен танымалдылығын айғақтайды.
2024 жылға арналған даму перспективалары
Жұманова 2024 жылы ЖТЖ дамуының екі ықтимал сценарийін белгіледі: пессимистік және жарылғыш. Пессимистік С2С баяу өсуін және QR төлемдерінің дамуын болжайды, ал жарылғыш сценарий банкаралық С2С және QR төлемдерінің өсуін қамтиды.
Клиенттердің мінез-құлқына және ақша ағындарына әсері
Жарылғыш сценарий іске асырылған жағдайда, Жұманованың пікірінше, клиенттердің мінез-құлқында және ақша ағындарында айтарлықтай өзгеріс болады. ЖТЖ қызметтері, соның ішінде аударымдар мен QR төлемдері, Каспи сияқты жеке ойыншылардың үстемдігін төмендете отырып, түрлі банктер арасында клиенттік қаражаттың біркелкі бөлінуіне ықпал етеді.
Қорытынды
Цифрлық төлем технологиялары мен ЖТЖ сияқты жүйелерді дамыту Қазақстанның болашақ қаржылық ландшафтын қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Олардың эволюциясы және халық пен банктер арасындағы қолайлылық 2024 және одан кейінгі жылдардағы аударымдар мен төлемдер нарығының бағытын анықтайды.
Қазақстандағы қолма-қол ақшасыз операциялардың үлесі 82%-дан 86%-ға дейін өсті. Бұл цифрлық экономиканың дамуына ықпал ететін қолма-қол ақшасыз есеп айырысу нысандарына халықтың қызығушылығы мен сенімінің артқанын көрсетеді.
Цифрлық Теңгені Іске Қосу
Ұлттық валютаны цифрландыру бағытындағы елеулі қадам болып табылатын және төлем қызметтері нарығын түбегейлі өзгерте алатын цифрлық теңгенің іске қосылуы жарияланды.
Open API ашу және ЖТЖ дамыту
Жұманова "ҰКП" (Ұлттық Төлем Корпорациясының) АҚ-ның Open API іске қосылуына және қазіргі уақытта ҚР 10 Банкі интеграцияланған жедел төлемдер жүйесін (ЖТЖ) дамытуға ерекше назар аударды. Ол ЖТЖ неғұрлым қолжетімді және технологиялық төлем шешімдерін қамтамасыз ететінін атап өтті.
ЖТЖ арқылы аударымдар көлемінің өсуі
ЖТЖ арқылы аударымдар көлемінің орташа өсімі 2023 жылы 15% құрады, қарашада ең жоғары өсімге жетiп, 50% құрады. Жыл бойы қатысушы банктердің клиенттері арасында 130 млрд. теңгеден астам сомаға аударымдар жүргізілді. Бұл жүйенің қазақстандықтар арасында тез қабылдануы мен танымалдылығын айғақтайды.
2024 жылға арналған даму перспективалары
Жұманова 2024 жылы ЖТЖ дамуының екі ықтимал сценарийін белгіледі: пессимистік және жарылғыш. Пессимистік С2С баяу өсуін және QR төлемдерінің дамуын болжайды, ал жарылғыш сценарий банкаралық С2С және QR төлемдерінің өсуін қамтиды.
Клиенттердің мінез-құлқына және ақша ағындарына әсері
Жарылғыш сценарий іске асырылған жағдайда, Жұманованың пікірінше, клиенттердің мінез-құлқында және ақша ағындарында айтарлықтай өзгеріс болады. ЖТЖ қызметтері, соның ішінде аударымдар мен QR төлемдері, Каспи сияқты жеке ойыншылардың үстемдігін төмендете отырып, түрлі банктер арасында клиенттік қаражаттың біркелкі бөлінуіне ықпал етеді.
Қорытынды
Цифрлық төлем технологиялары мен ЖТЖ сияқты жүйелерді дамыту Қазақстанның болашақ қаржылық ландшафтын қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Олардың эволюциясы және халық пен банктер арасындағы қолайлылық 2024 және одан кейінгі жылдардағы аударымдар мен төлемдер нарығының бағытын анықтайды.